🔻 ब्रिटीश कमांडर इन चिफ जनरल फ्रान्सिस बचर हे ब्रिटिश भारताचे शेवटचे लष्कर प्रमुख होते. भारत स्वातंत्र्य झाल्यानंतरही काही काळ त्यांनीच भारतीय लष्कराचे प्रतिनिधीत्व केलं. नंतर 15 जानेवारी 1949 रोजी फील्ड मार्शल जनरल करियप्पा यांनी जनरल फ्रान्सिस बचर यांच्याकडून लष्कराची सूत्रे हातात घेतली. या ऐतिहासिक क्षणानिमित्त 15 जानेवारी हा सैन्य दल दिवस म्हणून साजरा केला जातो.
🔻15 ऑगस्ट 1947 रोजी भारत स्वतंत्र झाला तेव्हा देशभरात दंगली आणि निर्वासितांच्या स्थलांतरामुळे अशांततेचे वातावरण होते. यामुळे अनेक प्रशासकीय समस्या निर्माण झाल्या आणि नंतर परिस्थिती नियंत्रणात आणण्यासाठी लष्कराला पुढे यावे लागले. यानंतर एक विशेष सैन्य कमांड तयार करण्यात आली, जेणेकरून फाळणीच्या वेळी शांतता आणि सुव्यवस्था सुनिश्चित करता येईल. 15 जानेवारी 1949 रोजी फील्ड मार्शल के. एम. करिअप्पा हे स्वतंत्र भारताचे पहिले भारतीय लष्करप्रमुख बनले. त्यावेळी भारतीय सैन्यात सुमारे 2 लाख सैनिक होते. त्यांच्या आधी हे पद कमांडर जनरल रॉय यांच्याकडे होते. फ्रान्सिस बुचर. तेव्हापासून दरवर्षी 15 जानेवारी रोजी आर्मी डे साजरा केला जातो. 1947 च्या भारत-पाक युद्धात त्यांनी भारतीय सैन्याचे नेतृत्व केले.
🔻फिल्ड मार्शल कोदंदेरा एम. करिअप्पा (तत्कालीन लेफ्टनंट जनरल) यांनी भारतीय लष्कराचे पहिले कमांडर-इन-चीफ जनरल फ्रान्सिस बुचर, शेवटचे ब्रिटीश कमांडर यांच्याकडून पदभार स्वीकारल्याबद्दल, भारतात दरवर्षी 15 जानेवारी रोजी लष्कर दिन साजरा केला जातो. 15 जानेवारी 1949 रोजी भारताचे -इन-चीफ. हा दिवस राष्ट्रीय राजधानी नवी दिल्लीत तसेच सर्व मुख्यालयांमध्ये परेड आणि इतर लष्करी शोच्या स्वरूपात साजरा केला जातो. १५ जानेवारी २०२१ रोजी, भारताने नवी दिल्ली येथे ७३ वा भारतीय लष्कर दिन साजरा केला. लष्कर दिन हा देश आणि नागरिकांच्या रक्षणासाठी आपल्या प्राणांची आहुती देणाऱ्या शूर सैनिकांना अभिवादन करण्याचा दिवस म्हणून ओळखला जातो.
🔻देशभरात सेलिब्रेशन होत असताना, मुख्य आर्मी डे परेड दिल्ली कॅन्टोन्मेंटमधील करिअप्पा परेड मैदानावर आयोजित केली जाते. या दिवशी शौर्य पुरस्कार आणि सेना पदकेही दिली जातात. 2020 मध्ये 15 सैनिकांना शौर्य पुरस्कार प्रदान करण्यात आले. परमवीरचक्र आणि अशोक चक्र पुरस्कारप्राप्त लोक दरवर्षी आर्मी डे परेडमध्ये सहभागी होतात. सैन्य हार्डवेअर, असंख्य तुकडी आणि लढाऊ प्रदर्शन परेडचा भाग आहेत. 2020 मध्ये, कॅप्टन तानिया शेरगिल आर्मी डे परेडचे नेतृत्व करणारी पहिली महिला अधिकारी बनली.
🔻भारतीय लष्कराची स्थापना 1 एप्रिल 1895 रोजी ब्रिटिशांनी केली.
🔻आपल्या देशात ३ प्रकारचे सैन्य आहे. जसे- नेव्ही, आर्मी आणि नेव्हल आर्मी. या तिन्ही सेना देशाला सर्व बाजूंनी सुरक्षित ठेवतात.
🔻राष्ट्रपती हे भारतीय सशस्त्र दलांचे सर्वोच्च कमांडर आहेत. राष्ट्रपती. भारतात संसदीय प्रणाली स्वीकारली गेली आहे. भारताचे राष्ट्रपती हे भारताच्या तिन्ही सैन्यांचे सर्वोच्च कमांडर आहेत.
🔻कारगिल युद्ध हे भारत व पाकिस्तान यांच्या दरम्यान सन १९९९ च्या उन्हाळ्यात लढले गेलेले मर्यादित युद्ध होते.
🔻परमवीर चक्र सेनेमध्ये देण्यात येणारा सर्वात मोठा वीरता पुरस्कार आहे. हे पुरस्कार त्या सैनिकांना देण्यात येतो, ज्यांनी धैर्याने शत्रूला तोंड दिले, वीर बलिदान देऊन साहसी कार्य केले. हे चक्र युद्ध काळात साहसी प्रदर्शन दाखवल्याबद्दल देण्यात येताे. परमवीर चक्र कांस्यापासून बनवण्यात आलेले असते आणि त्याचा आकार गोल असतो.
🔻आतापर्यंत २१ परमवीर चक्र पुरस्कार प्रदान करण्यात आले असून त्यातले १४ पुरस्कार हे मरणोत्तर आहेत. एकवीसपैकी वीस पुरस्कार भारतीय सैन्य तर एक वायुसेनेच्या सदस्यांस प्रदान केले गेले आहेत.
🔻परमवीर चक्र प्रथम पुरस्कार विजेते -
मेजर सोमनाथ शर्मा
(मरणोत्तर)
🔻सर्वात उंच युद्धभूमी - भारतातील सियाचीन ग्लेशियल हे जगातील सर्वात उंच रणमैदान आहे. समुद्रसपाटीपासून हे मैदान तब्बल 5 हजार मीटर उंचीवर आहे.
सर्वाधिक संख्येनं युद्धी बंदी बनवलेभारत-पाकिस्तान यांच्यातील 1971 सालच्या युद्धावेळी पाकिस्तानी सैन्याच्या जवळपास 93 हजार सैनिक आणि अधिकाऱ्यांनी आत्मसमर्पण केलं होतं. दुसऱ्या महायुद्धानंतर ताब्यात घेतलेल्या युद्ध बंदकांची ही संख्या सर्वाधिक आहे.
🔻जगातील सर्वात उंच पूलबेल पुल हा जगातील सर्वात उंच पूल आहे. हिमाचल प्रदेशमधील द्रास आणि सुरू नदीच्या मध्यभागी लद्दाखच्या पर्वतरांगामध्ये हा पूल आहे. सन 1982 मध्ये भारतीय सैन्याने हा पूल बांधला आहे.
🔻तजाकिस्तान येथे भारतीय वायू सेनेचा एक आऊट स्टेशन तळ आहे. तर दुसरा बेस अफगानिस्तान येथे बनविण्याचा विचार भारतीय वायू सेन करत आहे.
🔻घोडेस्वार रेजिमेंट - भारतीय सैन्याकडे एक घोडेस्वार रेजिमेंट आहे. जगभरात अशा प्रकारच्या केवळ तीनच रेजिमेंट शिल्लक राहिल्या आहेत. ज्यामध्ये एक भारतीय आहे.
🔻नौसेना अकॅडमी - भारतीय नौसेना अकॅडमी, केरळमधील एझिमाला येथे आहे. आशियातील ही भारतीय प्रकारातील सर्वात मोठी नौसेना अकॅडमी आहे.
🔻गुप्तचर विभाग- डायरेक्टोरेट ऑफ मिलिट्री इंटेलिजन्स नावाने भारतीय सैन्याची गुप्तचर यंत्रणा काम करते. सन 1941 साली याची स्थापना झाली आहे. सैन्य दलातील भ्रष्टाचार आणि सीमा रेषेवर गुप्त माहिती मिळविण्यासाठी हा विभाग काम करते.
🔻आसाम रायफल - आसाम रायफल ही देशातील सर्वात जुनी पॅराममिलिट्री फोर्स आहे. याची स्थापना 1835 साली झाली होती.
🔻भारत-चीन युद्ध हे इ.स. १९६२ साली भारत व चीन या देशांदरम्यान झालेले युद्ध होते. यात चीनने भारताचा मोठा प्रदेश गिळंकृत केला व नंतर त्यातील काही भागातून माघार घेतली.
0 Comments